II. Cukrzyca
II. Cukrzyca
Poranna hiperglikemia
Efekt brzasku (ew. Fenomen brzasku)
Jestem cukrzykiem typu I, mój organizm nie wytwarza insuliny, więc jeśli zdecyduję się na 24-godzinny post, będę musiał wstrzyknąć sobie 4 jednostki długodziałającej insuliny o 6 nad ranem, by zapobiec glukoneogenezie przez kolejne 18 godzin. Sprawdzając co parę godzin poziom glukozy, zobaczę, że jej poziom się nie zmienia – insulina powstrzymuje glukoneogenezę.
Zakładając, że po 18 godzinach od mojego pierwszego zastrzyku, wciąż poszcząc, o północy wstrzyknąłbym sobie kolejne 4 jednostki, logika podpowiada, że ten drugi zastrzyk powstrzyma glukoneogenezę również w nocy. A jednak tak się nie dzieje.
Kładę się spać o północy, a gdy wstaję między 9 a 10 rano i mierzę poziom glukozy, ze zdziwieniem zauważam, że cukier jest między 20 a 100mg/dl wyższy, niż kiedy kładłem się spać. Ten efekt na poziom glukozy jest całkowicie powtarzalny z dnia na dzień, tygodnia na tydzień. Pytanie – dlaczego?
Nie znamy do końca mechanizmu działania efektu brzasku, niemniej badania naukowe sugerują, że wątroba deaktywuje nad ranem krążącą w krwiobiegu insulinę i nie ma znaczenia, czy ją wytworzyłeś czy wstrzyknąłeś. Skoro więc insulina zostaje zdeaktywowana, nie powstrzymuje więc glukoneogenezy, a zatem cukier nad ranem zaczyna rosnąć i budzisz się z jego wyższym poziomem, niż szedłeś spać. Oczywiście w przypadku zdrowej osoby ten problem nie występuje, bo w pełni zdrowa trzustka po prostu wyprodukuje nad ranem więcej insuliny.
Podczas szczegółowych badań mierzących poziom cukru przez całą noc, naukowcy zauważyli, że poziom glukozy u cukrzyków zaczyna rosnąć po około 8-10 godzinach od zaśnięcia. To nie znaczy, że żeby uniknąć efektu brzasku, musisz skrócić sen do 7 godzin. Zarówno moment, w którym poziom glukozy zaczyna rosnąć, jak i wysokość tego wzrostu jest kwestią indywidualną każdego chorego – u jednego to jest niewielka różnica, u innego to jest duży skok. Z tego względu każdy protokół mający na celu normalizację poziomów glukozy u pacjenta musi być dostosowany do jego fizjologii.
Efekt brzasku występuje również u cukrzyków typu II.
fragment Dr Bernstein’s Diabetes Solution
